Ndị Omebe Iwu Amaala Ụlọ Ọrụ Ọwa Mmiri Aka Mgba Na Ntuziaka Ọhụrụ

Ụlọ ndị nnochite anya akpọkuola njikwa nke National Maritime Administration and Safety Agency (NIMASA) na National Inland Waterways Authority (NIWA) ka ha rụọ ọrụ ụkpụrụ nduzi usoro ọhụrụ ma hụ na a kwadoro ya ma na-akwalite ‘usoro ọchụchọ na nnapụta’.

Emere mkpebi a na nsonazụ nke nkwado nke Hon. Rodney Ambaiowei, onye rịọrọ maka ntinye aka nke Ụlọ ahụ n’uche iji hụ na nchekwa nke ndụ na ihe onwunwe zuru oke.

Na arụmụka ndu ya, Hon. Ambaiowei kwuru na oke osimiri Naijiria dị ihe dịka 853km (530miles) na ihe karịrị 3000km nke ọwa mmiri dị n’ime ala nwere nnukwu ikike maka ibu ibu na njem njem.

Otú ọ dị, ọ chọpụtara na “N’ime afọ ndị gafeworonụ, enweela nsogbu nke enweghị nchebe, iyi egwu na omume nke iwu na-akwadoghị nke gụnyere izu ohi mmanụ, imebi ọkpọkọ, ịkwọ mmanụ n’ụzọ iwu na-akwadoghị, ndị ohi na ndị ohi n’oké osimiri na ọrụ ịkụ azụ n’ụzọ iwu na-akwadoghị na ndị ọzọ.

“Ụlọ ahụ na-eche n’oge na-adịbeghị anya na mgbasa ozi na mgbasa ozi ọha na eze na-ejupụta ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ kwa ụbọchị na akụkọ dị mwute nke ọtụtụ ụmụ amaala Nigeria na-ala n’iyi n’ihi nsogbu ụgbọ mmiri dị iche iche na-agafe na mba anyị n’ụsọ oké osimiri na mmiri mmiri. Ụlọ ahụ maara na, Inland Waterways na-agafe na steeti 23 n’ime steeti 36 ebe ihe ọjọọ ụgbọ mmiri na-aga n’ihu na-ebili na mbara igwe. Na nso nso a na Bayelsa steeti n’abalị isii nke ọnwa Eprel 2023, e nwere nnukwu ọdachi ụgbọ mmiri mere n’Okoroma Community n’akụkụ okporo ụzọ mmiri Brass dị n’okpuru ọchịchị Brass. N’ụzọ dị mwute, ọ bụghị ihe na-erughị ozu ise ka a chọtara ebe ọtụtụ mmadụ ma ka na-efu. Ọzọkwa e dekọrọ ihe ọjọọ ụgbọ mmiri ọzọ mere n’akụkụ Otuam na River Anyama dị n’okpuru ọchịchị ime obodo Ijaw nke ndịda ebe otu nwanyị otu ndị ntorobịa na mmadụ ise ndị ọzọ tụfuru ndụ ha.

“Ụlọ ahụ makwara na n’ụbọchị Satọdee abalị iri abụọ na anọ n’ọnwa Jun afọ 2023, n’Egbu Village dị na Patigi Local Government Area nke Kwara State, ụgbọ mmiri nwere mmadụ 250 na-eme njem agbamakwụkwọ kpuru na ihe dị ka mmadụ 144 a napụtara. Na Kaduna, ụmụakwụkwọ iri nke Victory International secondary school riri n’osimiri ebe a napụtara naanị mmadụ abụọ n’ime ha. Na steeti Kano, n’afọ 2021, ụgbọ mmiri nwere mmadụ iri anọ na asaa kpuru mmadụ iri abụọ nwụrụ. Na steeti Niger, ụgbọ mmiri si Lokon bu ihe karịrị mmadụ 160 kpuru na Warrah Ngaski. Na Birrnin Kebbi, e nwetara ozu iri itoolu na asaa n’ihi ihe mberede ụgbọ mmiri mere.

“Na Calabar na 24th June 2023, atọ n’ime ụmụ akwụkwọ ahụike 14 gbakọrọ na ụlọ akwụkwọ ahụike Calabar maka 2023 Nigerian Medical Association Health riri mmiri mgbe ụgbọ mmiri ha kpuru n’ụzọ mmiri. A kọrọ na ụgbọ mmiri ahụ kwụsịrị n’ihi oke ebili mmiri ozugbo ọ gawara Marina Resort jetty. Ihe ndị ahụ e merụrụ ahụ gaara abawanye ma ọ bụrụ na ọ bụghị maka ngwa ngwa nke ndị Divers sitere na ndị agha mmiri Naijiria.

“Ụlọ ahụ na-amata na enweghị ụkpụrụ nduzi maka nlekọta ụlọ ụgbọ mmiri na arụ ọrụ na Nigeria coastlines na waterways na okwu ndị na-abanye n’ime ihe gbasara ọrụ ụgbọ mmiri nke nwere ike ịkpata ihe mberede, ọnwụ na mmerụ ahụ gụnyere: ịṅụ mmanya na-aba n’anya; oke ọsọ; ọdịda ịpụpụ; nlele na-ekwesịghị ekwesị; ezughị oke na ọkụ igodo ụgbọ mmiri; imebi iwu igodo; Ahụmahụghị ndị na-arụ ọrụ na enweghị mmasị, agụghị akwụkwọ na àgwà enweghị mmasị nke ndị na-arụ ụgbọ mmiri bụ usoro ọmụmụ ihe ọtụtụ n’ime ihe ọjọọ ụgbọ mmiri na Nigeria. ”

Mgbe ọ na-enwe ekele maka mbọ ndị Patriotic Nigeria na-agba, ọ chọpụtara na ọ dị mkpa ịkwalite na obi ike na-enye ihe ọ bụla ọ ga-ewe iji kwado mmepe akụ na ụba nke njem mmiri na-egosi.

“Ụlọ ahụ na-amatakwu na uru akụ na ụba nke njem ụgbọ mmiri na ọrụ ya na-akpata ọtụtụ uru na-apụtaghị ìhè – agbakwunyere na mmetụta ọrụ site na njikọ nke njem na mpaghara akụ na ụba ndị ọzọ.

“Ụlọ ahụ na-echegbu onwe ya na, ọ bụrụ na akọwapụtaghị ihe ịma aka ndị a dị n’elu dị ka ndị na-ahụ maka ọdịmma onwe ha na ndị Nigeria kwesịrị ekwesị, ọnụ ọgụgụ nke ọnwụ na enweghị nchebe a na-edekọ kwa ụbọchị n’ụsọ oké osimiri Nigeria na mmiri mmiri nwere ike ịrị elu wee nwee mmetụta ọjọọ na mmepe akụ na ụba anyị nke ga-emegide ọhụụ nke ọchịchị ọhụrụ,” Hon. Ambaiowei gbara ume.

Mgbe ọ gbasịrị nkịtị otu nkeji iji sọpụrụ ndị nwụrụ na nso nso a n’ihe ọghọm ụgbọ mmiri/mmiri dị iche iche n’okporo ụzọ mmiri anyị, Ụlọ ahụ.
gwara National Orientation Agency na National Meteorological Agency ka ha malite ọtụtụ mgbasa ozi gbasara usoro nchekwa dị mkpa iji gbochie ihe egwu ụgbọ mmiri na ụgbọ mmiri;

Iji mezuo nke a, Ụlọ ahụ nyere iwu ka kọmitii na NIMASA (mgbe emebere) gaa nleta na Netherlands iji mụọ ka mba ahụ si agba ụgbọ mmiri ha na ọrụ mmiri n’ụsọ oké osimiri ha na usoro njem ụgbọ mmiri na-enwe obere ndị merụrụ ahụ.