EU Ekweghachila Nkwa Ịkwado Ọchịchị Onye Kwuo Uche Ya Na Naịjirịa

Onye nnọchite anya European Union (EU), na Naijiria na Economic Community of West African States (ECOWAS), Ambassador Samuela Isopi, na-ekwu na ngagharị udo nke ndị na-akwado Onyeisiala Bola Ahmed Tinubu, maka akụkọ nke European Union Election Observation Mission (EU) EOM), na ntuli aka izugbe nke 2023, agaghị ebelata mmekọrịta akụ na ụba, omenala, na ndọrọ ndọrọ ọchịchị ya na Gọọmenti Naịjirịa.

Onye nnochite anya EU kwuru nke a n’oge mkparịta ụka ndị nta akụkọ n’Abuja, mesiri ike na EU chọrọ ịnọgide na-emekọ ihe na Naijiria, ọchịchị onye kwuo uche ya n’Africa.

Onye nnochite anya Isopi kwuru na EU EOM abụghị ọrụ na-ekpebi nsonaazụ ntuli aka na ọ bụghị n’ụzọ ọ bụla kwadoro ma ọ bụ tinye akara ajụjụ na nsonaazụ ntuli aka.

O kwuputara na ebumnobi nke ọrụ nleba anya bụ ịkọ ihe mere na nke ka mkpa inye ndụmọdụ maka otu esi emeziwanye usoro a.

O kwuru na ọ bụ ọrụ dịịrị ndị dị oke mkpa n’ihe gbasara ntuliaka gbasara gburugburu ebe obibi na Naịjirịa na mba ofesi ikpebi ma ha ga-achọ itinye ndụmọdụ ndị ọrụ Observation kwuru ma ọ bụ na ha agaghị.

“Ahụmahụ anyị na Naijiria dị mma, akụkọ ndị gara aga enyerela aka nke ukwuu n’ịduzi omume nke onye na-ahụ maka ntuli aka. Enweghị m obi abụọ na ikpe a agaghị adị iche,” o kwuru.

O kwuputara nchekwube ya na ngagharị iwe a agaghị emetụta mmekọrịta ndọrọ ndọrọ ọchịchị ya na Naijiria nke ọma.

Dị ka Ambassador Isopi si kwuo, “Ndị mmadụ mere ngagharịiwe n’udo n’ihu ndị nnọchiteanya ebe a. Ọ bụ ikike ha bụ isi. Ha nọ ebe a, ha dịkwa udo nke ukwuu, anyị zigara ụfọdụ ndị ọrụ anyị ka ha na ha kparịta ụka n’ebe ahụ, ha emeghịkwa anyị nsogbu ọ bụla. Ewezuga ọrụ nlele ntuli aka, anyị bụkwa ndị mmekọ na INEC, n’inye nka nka na nkwado ego na nkwado anyị na-aga n’ihu. N’ihe gbasara anyị, anyị chọrọ ịnọgide na-eso ọchịchị onye kwuo uche ya kacha ukwuu n’Africa.”

Ebe ọ na-ekwu na nke a abụghị nke mbụ INEC na-akpọ EU ka ha bịa leba anya na ntuliaka na Naịjirịa, onye nnọchi anya ahụ kwuru na EU EOM ezipụla ndị ọrụ nyocha na Naịjirịa kemgbe 1999.

Ọ sịrị; “Ka m bido site n’ikwu na akụkọ EU EOM bụ akụkọ nke ndị ọrụ nleba anya mba ụwa nọọrọ onwe ha nke EU wegara n’arịrịọ nke Naijiria, kpọmkwem, n’arịrịọ nke Independent National Electoral Commission (INEC), n’akpọrọ akwụkwọ ịkpọ òkù n’edemede nke ezitere ya. INEC na EU. Nke a bụ ọrụ nlekọta ntuli aka mba ụwa nke na-arụ ọrụ na ntọala nke otu usoro ahụ, dị ka ọrụ nlekọta mba ụwa ọ bụla, na-adabere na protocol nke UN na nlele ntuli aka. Nke a abụghị ụzọ ọ bụla ọrụ na-ekpebi nsonaazụ ntuli aka na ọ bụghị n’ụzọ ọ bụla kwadoro ma ọ bụ tinye akara ajụjụ na nsonaazụ ntuli aka. Echere m na nke a dị ezigbo mkpa ịghọta.”

Onye nnọchi anya ahụ kọwara na EU EOM na Nigeria ma ọ bụ ebe ọ bụla n’ụwa na-enye nleba anya zuru oke, nweere onwe ya, na enweghị mmasị na usoro ntuli aka.

Ambassador Isopi kọwara na ihe nke a pụtara bụ na ha na-enyocha ma e mere usoro nhoputa ndi ochichi kwekọrọ na ọrụ nke mba ụwa, mpaghara kamakwa mba, na nhoputa ochichi onye kwuo uche nke obodo a kwadoro.

O kwuru na ndị ọrụ nleba anya ntuliaka bụ nke ndọrọndọrọ ọchịchị na anaghị achụ ebumnuche ndọrọ ndọrọ ọchịchị ọ bụla.

Onye nnochite anya Isop kwubiri na EU bụ ọgbakọ siri ike na nke ọma nke nwere usoro na ahụmịhe zuru ụwa ọnụ.