Onye Direkto General nke World Trade Organisation (WTO)bụ, Ngozi Okonjo-Iweala na-ekwu na Naijiria kwesịrị iwebata mmemme obodo na nke ndị ga-enyere aka ịmepụta ọrụ maka ụmụ nwanyị na ndị ntorobịa obodo.
O kwuru na a ga-eme nke a iji gbanarị ụfọdụ ihe ịma aka na-eche obodo ahụ ihu.
O kwuru nke a mgbe ọ na-agwa ndị nta akụkọ na steeti steeti ka ọ gara leta Onye isi ala Bola Tinubu na Tuzdee.
Onye isi WTO kwuru na ọ nọ n’ụlọ na nleta dị jụụ wee kpebie ịgbazinye olu maka otu esi eme ka ọnọdụ obibi ndụ nke ụmụ amaala dịkwuo mma.
Ọ sịrị: “Anyị hụrụ Onye isi ala wee lekwasị anya n’otú anyị ga-esi kwado ndị Naijiria n’oge mkpa a.
Anyị niile maara na ihe na-esiri ndị Naijiria ike n’èzí, onye ọ bụla na-agbasi mbọ ike.
Anọ m ebe a n’onwe m na nleta dị jụụ.
Ya mere, nke a abụghị n’ezie ọrụ WTO na-arụ ọrụ mana anyị nwere ike ịmekọrịta na Onyeisiala, kwuo banyere ụdị mmemme a ga-etinye iji jide n’aka na a na-ebelata nhụjuanya nke ndị Naijiria.
“Anyị nwekwara mkparịta ụka dị mma n’ezie na ịgbalị ileba anya n’ime obodo na mmemme ndị nwere ike ịmepụta ọrụ maka ndị na-eto eto, na-agbalị ịkwado ụmụ nwanyị na ụmụaka, bụ ndị na-ebu ibu nke ụfọdụ nhụjuanya na nsogbu.
obodo.”
Onye isi ụlọ ọrụ WTO gara n’ihu kwupụta na mkparịta ụka ya na Onye isi ala metụkwara aka n’ichepụta azụmaahịa dijitalụ maka ndị na-azụ ahịa obere obere ọkachasị ụmụ nwanyị.
“Anyị kwuru maka otu maka ogologo oge, anyị kwesịrị ime ohere ntinye ego nke Nigeria nwere ike ịkwụsị, gụnyere na ụlọ ọrụ ọgwụ.
Anyị kwukwara banyere ụdị nkwado Òtù Azụmahịa Ụwa nwere ike iweta. “Anyị na ndị inyom na-arụkọ ọrụ na Nigeria na karịsịa, ndị nwere obere ụlọ ọrụ na-azụ ahịa na-agbalị inyere ha aka ịkwalite ogo ngwaahịa ha ma ọ bụ n’ebe ọrụ ugbo, textiles na mpaghara ndị ọzọ ka ha wee na-ere ahịa na mba ụwa.
“Anyị na-agbalị inyere ha aka na ịzụ ahịa dijitalụ, ebili mmiri nke azụmahịa dijitalụ n’ọdịnihu, yabụ kedu ka anyị ga-esi zụọ ma nye ụmụ nwanyị Naijria ike na ndị nwe obere ụlọ ọrụ na ndị na-azụ ahịa ka ha nwee ike ịzụ ahịa ma mepụta ọtụtụ ọrụ.
“Ya mere, nke ahụ bụ ihe anyị na Onyeisiala dịka onye isi nchịkwa nke World Trade Organisation, anyị ga-agbalị ime ike anyị niile iji kwado ndị Naijiria na oge a,” ka o kwusiri ike.
Nkwado Onye ahọpụtara onye minista, Prọfesọ Ali Pate, bụ onye gakwara leta Onye isi ala, gwara ndị nta akụkọ na onye ndu Naijiria ga-emeziwanye akụ na ụba obodo.
“Echere m na m ga-ekwughachi, na Onyeisiala maara nke ọma banyere ihe isi ike ndị mmadụ na-eche ihu, ma kpebisie ike na echere m na m na-eme ihe niile o nwere ike ime na ndị otu ya iji hụ na a na-ebelata nhụjuanya ndị ahụ.
“Nke ahụ bụ isi ihe dị na mkparịta ụka anyị nwere n’ihe gbasara ịchụ ndị na-adịghị ike, ndị inyom, ụmụaka, ndị ntorobịa, na-adọta ohere itinye ego nke nwere ike ịzụlite akụ na ụba ka ndị mmadụ wee nweta enyemaka n’ihi na nsogbu ndị anyị na-enwe.
chere ihu bụ transitory.
“Echere m na n’ọhụụ nke Onye isi ala enwere ihe mere anyị ga-eji nwee olile anya na anyị ga-agafe n’oge a siri ike ma nwee Nigeria nke na-ahụ ka anyị siri ike, dị n’otu ma na-agba izu maka ịdị ukwuu nke dị n’ọdịnihu anyị,” ka o kwuru.
Prọfesọ Pate kwuru na mkparịta ụka ya na Onye isi ala metụrụ ka a ga-esi megharịa ngalaba ahụike obodo.
“Ya mere, Maazị President kwurịtakwara anyị ụfọdụ ọhụụ gbasara ahụike nke o nwere na echere m na ọ dị mma ịhụ na ahụike bụ otu mpaghara ebe ọ na-ejikọta onye ọ bụla.
“Ahụike na-emetụta onye ọ bụla site n’akụkụ amụma, akụkụ nchịkwa, ọgwụ na àgwà nke ọgwụ, akụkụ ego, n’ihe gbasara nchebe ego, mkpuchi ahụike, na ihe ndị ahụ niile, nlekọta ahụike bụ isi na mpaghara ọ bụla nke obodo a, ndị mmadụ nwere.
ọrịa dị ka ịba, ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa, ọgwụgwọ nke ọrịa ndị bụ isi na usoro nlekọta ahụike bụ isi, yana nlekọta ụlọ ọgwụ, nke dị oke mkpa.
“N’ihi na mgbe ụfọdụ ị na-enwe nlekọta ahụike isi na njedebe ihu, ị nwekwara ọkwa dị elu, nlekọta nke a na-enye ụlọ akwụkwọ sekọndrị.
Onye isi ala na-agbasi mbọ ike na itinye aka na amụma niile ahụ, ọ bụghị naanị na ahụike, mana n’akụkụ ndị ọzọ niile ga-enyere obodo a aka na ịkwaga akụ na ụba anyị maka ịdị ukwuu nke dị n’ọdịnihu anyị.
Prọfesọ Pate kwuru.
Leave a Reply