Atụmatụ maka mgbake, nkwụsi ike na mmepe akụ na ụba ogologo oge nke mpaghara North-Eastern nke Nigeria, ekpughere ma kwado ya. Ewubere atụmatụ a nke afọ iri n’ogidi iri na otu nke mejupụtara akụkụ ndị dị mkpa maka nlọghachi azụ na mmepe na-adigide na mpaghara ahụ. N’ikpughe atumatu a, na Abuja Nigeria, odeakwụkwọ nke Gọọmenti etiti bu, Boss Mustapha kwuru na a chọrọ ihe karịrị puku ijeri naira iri atọ na otu iji mejuputa ọrụ a. SGF kwuru na ọ dị mkpa ka ndị niile na-etinye aka na ngalaba ọha na nkeonwe, ndị mmekọ mmepe, ọkachasị ndị na-enye onyinye, ka ha nweta ego na itinye ego nke ọma na mpaghara ndị nwere nnukwu ego, mana ndị North-East Region na-erigbu obere ihe. “N’ịga n’ihu na ihe ngosi ndị e mere na mbụ ebe a, ọ bụ ihe kwesịrị ịrịba ama na Commission, site na ndụmọdụ dị iche iche na ntinye aka dị iche iche nke ọ na-eme, achọpụtalarị ndị dị mkpa ya dị oke mkpa bụ ndị ọ ga-eji tinye NESDMP. “Iwu NEDC nyere iwu ka Kọmịshọn ahụ jikọọ na Ministries Federal, Ngalaba na Ụlọ Ọrụ, States na Development Partners na mmejuputa usoro niile kwadoro na Master Plan maka nkwụsi ike na mmepe nke North-East Mpaghara site n’aka gọọmenti etiti. Ọ chọkwara NEDC ka ya na ndị mmekọ mmepe obodo ma ọ bụ mba ụwa na ndị na-abụghị ndị gọọmentị na-emekọrịta ihe iji hụ na ha na ndị ọzọ metụtara na-emekọrịta ihe kwekọrọ na atụmatụ Master. ” Boss Mustapha gbakwụnyere na nzọụkwụ e ji wughachi mpaghara North-East na-esochi ọgbaghara ndị Boko Haram na-adịghị mma, bụ mmezu nke nkwa mkpọsa nke President Buhari kwere ndị North-East Geo-Political Zone. “Obi abụọ adịghị ya, anyị nwere ike ikwu n’atụghị egwu na NEDC aghọwo otu n’ime ọrụ dị mkpa nke nchịkwa a,” ka o kwusiri ike. Mịnịsta na-ahụ maka ọdịmma mmadụ, njikwa ọdachi na mmepe mmekọrịta ọha, Sadiya Umar Farouq kwusiri ike na atụmatụ a bụ ihe akaebe sitere na ya. “Aghọtara m na usoro nkọwapụta nke nnukwu atụmatụ a kwesịrị ịbụ ihe niile na-etinye aka ma gbasaa iji hụ na ndị NEDC na-ewepụta Mmemme ahụ, na-egbo mkpa nke ndị ọ metụtara na mpaghara,” Farouq kwuru. Onye na-anọchite anya Onye Nchịkọba Mba, National Social Investment Programme, Dr Umar Bindir, Minista ahụ kpọrọ oku maka mmekọrịta yiri nke ahụ na usoro mmejuputa. Gọvanọ nke Borno State na onyeisi oche, North-East Governors’ Forum, Babagana Umara Zulum kwuru na Master plan bụ ihe kacha pụta ìhè nke NEDC kemgbe mmalite, ya mere ọ dị mkpa ka Commission tinye ego na atụmatụ atụmatụ na mgbanwe. “Nke a bụ n’ihi na ọ bụrụ na etinyere ya nke ọma na n’ụzọ ziri ezi, ọ bụghị nanị na ọ ga-emeju ihe ndị Gọvanọ na-eme na steeti, site n’itinye ego na ọrụ mgbanwe, ma na-ejekwa ozi dị ka ihe ntinye aka maka mgbanwe nke mpaghara. “Ọ bụ ebumnuche anyị mkpokọta. “Ọ ghaghị ịbụ atụmatụ iji chọpụta na akụrụngwa o nwere nwere oke na pasent dị ịrịba ama bụ oge agbụ n’ihi na ọ nwere nanị afọ 7 ịga. Ntinye ego na oru NEDC na-akwado ga-eto ihe Gọọmenti steeti na-eme ma zere ikwughachi ugboro ugboro ka anyị wee nweta mmetụta mmekọ. Ntinye ego ndị a bụ iji jeere mpaghara ahụ ozi. “Ịkwesịrị ka gị na ndị ọchịchị steeti na-emekọrịta ihe mgbe niile ka ị na-akọ akụkọ banyere ihe ị na-eme, mana ọ dị mkpa na ọkwa dị mkpa maka ndụmọdụ, na ịgha mkpụrụ nke echiche na n’agbanyeghị nrụgide ndọrọ ndọrọ ọchịchị niile, ị ghaghị itinye ego na mpaghara ndị dị oke atụmatụ, mgbanwe mgbanwe, ma nwee mmetụta ogologo oge n’ịgbanwe akụ na ụba nke mpaghara ahụ. “Dị ka nnukwu okporo ụzọ, na-ejikọta isi obodo steeti na mba ndị ọzọ na mba ụwa, netwọk ụgbọ okporo ígwè, na-ejikọta na mba ndị ọzọ na mba ụwa, ụlọ ọrụ gas gas pipeline, mpaghara nyocha ọrụ ugbo na ụlọ ọrụ ọzụzụ, atụmatụ mmepe obodo mmadụ,” Gọvanọ Zulum kọwara. Onye isi nchịkwa, North East Development Commission, Mohammed Alkali kwuru na atụmatụ Master nwere ihe karịrị 500 Atụmatụ, ọrụ na mmemme. Alkali kwuru, “Obi dị anyị ụtọ nke ukwuu ịnye gị akwụkwọ nchịkọta maka atụmatụ, mmemme na ọrụ ndị dị mkpa, na-adịgide adịgide, nke ndị niile metụtara nwere ike ịbanye,” Alkali kwuru.
Leave a Reply