Take a fresh look at your lifestyle.

FG, NABG, Horti Nigeria, na enwe mmekọ iji gboo ọrịa nje tomato

0 429

Ụlọ ọrụ Federal Ministry of Agriculture and Rural Development, Horti Nigeria, na Nigeria AgriBusiness Group (NABG), ejikọtala ọnụ iji buso ọrịa tomato nke malitere na nso nso a na obodo a maara dị ka Tuta Absoluta. Ndị otu ahụ gosipụtara nke a na nnọkọ akụkọ na Tuzdee na Abuja, bụ nke Hoti Nigeria malitere na nke Netherlands kwadoro.                                                                                                                                                                         N’okwu ya na mmemme ahụ, Chief Emmanuel Ijewere, onye isi oche NABG, kwuru na ọ dị mkpa ka ndị na-eme ihe dị mkpa na-arụkọ ọrụ ọnụ na ijikwa akụrụngwa iji gboo mkpa nke ọrịa tomato na nso nso a.                                                                                                                                                                  Ọ kọwara na Tuta Absaluta bụ ụmụ ahụhụ mebiela ugbo tomato, gbakwụnye na ọ bụ ahụhụ nwere ọgụgụ isi na-emebi tomato.                                              “Ụmụ ahụhụ ahụ ekpebiela iwu ụlọ ha n’okpuru akwụkwọ ma mgbe a na-efesa ọgwụ ahụhụ anaghị emetụta ha.                                                                         “Steetị ndị ahụ metụtara bụ Kano, Kaduna, Katsina na Gombe steeti, mana ụmụ ahụhụ anaghị achọ visa iji gaa steeti ọ bụla ọzọ ma ọnọdụ ahụ dị mma.  “Obi dị anyị ụtọ inwe ụlọ ọrụ Federal Ministry of Agriculture na Development Rural ebe a na anyị na-arụkọ ọrụ ọnụ iji dozie nsogbu a.                                “Ọ bụ agha anyị ga-akpọsa megide ụmụ ahụhụ ndị a na anyị niile ebe a ga-enye ‘ngwa agha’ iji nweta ya,” ka o kwuru.                                                          Dr Deola LordBanjor, Director Horticulture, Federal Ministry of Agriculture and Rural Development, kwuru na nsogbu dị ugbu a na Tuta Absoluta malitere site na Gọmenti Mpaghara (Galama) na Kano.                                                                                                                                                                           “Mgbe a kọrọ akụkọ ya, anyị malitere nyocha anyị wee chọpụta na ihe dị ka hectare 300 n’ime gọọmentị ime obodo ahụ naanị ihe a metụtara,” ka o kwuru.                                                                                                                                                                                                                                                                  O kwuru na mịnịstrị ahụ matara na ndị ọrụ ugbo nọ na Galama nwere ike tufuo ihe dị ka ijeri naira 1.3 n’ụzọ akụ na ụba n’ihi oke ọrịa a.                      “Anyị na-arụkọ ọrụ ọnụ na Tomato Growers, Processors and Marketers Association of Nigeria (NAPTAN) oge ọ bụla na nyocha ihe na-eme na steeti ndị ọzọ.                                                                                                                                                                                                                                                                 “Anyị nwere ihe ndekọ anyị ugbua ma anyị na-arụ ọrụ na ihe abụọ, Ministri na-akpọ nzukọ ndị na-emetụta ya, nke nwere ike jikọta ya na ihe NABG na-eme atụmatụ.                                                                                                                                                                                                                                                       O kwuru, “Mịnịstrị ahụ na-enweta ego nke ọma na ntinye aka iji dozie nsogbu ndị siri ike nke Tuta Absoluta,” ka o kwuru.                                                Dọkịnta Mohammed Attanda, onye isi oche, National Horticultural Research Institute (NIHORT), o kwuru na ụlọ ọrụ mere mmemme ekwentị redio nke Hausa iji mee ka mmata maka ụdị mmebi nke ọrịa a na-ebute.                                                                                                                                                        Ọ gwara ndị Mịnịstrị na-ahụ maka ọrụ ugbo ka ha webata NIHORT sustainableTuta integrated management ngwugwu, maka mmepụta tomato n’ime amụma tomato mba iji kwụsị ọbịbịa nke ọrịa a.                                                                                                                                                                                            Na nkwupụta, Onye isi – General, NABG, Dr Manzo Maigari, kwuru na ọrịa ahụ mere na ọkwa ọrịa na nke mbụ gburugburu 2016 na 2017.                      O kwuru na NABG na mmekorita ya na ndị mmekọ ndị ọzọ nyere ụfọdụ ngwọta, “Taa ọ laghachitela ma anyị ga-akpọku ndị isi ndị a ka ha gbakọọ ọnụ ka anyị wee kwekọrịta na ụzọ ga-aga n’ihu,” ka o kwuru.                                                                                                                                                                         Onye odeakwụkwọ mba, NAPTAN, Mr Sani Yadakwam, kwuru na mgbe Tuta Absoluta banyere n’ugbo onye ọrụ ugbo na-ebibi ihe niile dị n’ebe ahụ n’ime ụbọchị atọ.                                                                                                                                                                                                                                                 O kwuru na a kọsarala ụlọ ọrụ na-ahụ maka ọrụ ugbo, NABG na ndị ọzọ gbasara otu a ga-esi kwụsị mgbasa ọrịa a, “N’ihi na anyị na-atụ egwu na ọ nwere ike gbasaa na steeti ndị ọzọ.”                                                                                                                                                                                                        GỤKWUO GBASARA YA: Mwakpo ụmụ ahụhụ: Ndị ọrụ ugbo tomato na-eme atụmatụ mfu ihe karịrị pecenti iri asaa.

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *