Onye osote onye isi ala Kashim Shettima ewepụtala iwu ụlọ nke Phase I nke Special Agro-Industrial Processing Zone (SAPZ) na steeti Kaduna, na-ekwupụta na ọ bụ usoro dị mkpa na atụmatụ Onye isi ala Bola Tinubu iji kwalite ngalaba ọrụ ugbo nke Nigeria na imepụta ọrụ na-adịgide adịgide na mba ahụ.
SAPZ bụ akụkụ nke nnukwu mmemme mba, yana Kaduna, Kano, Kwara, Cross River, Imo, Ogun, Oyo, na Federal Capital Territory (FCT) n’etiti steeti na akụkụ mbụ nke ọrụ ahụ.
Ezubere iji gbanwee ọrụ ugbo nke Naijiria site na ihe ọhụrụ, itinye ego na ụlọ ọrụ nkeonwe, na mmekọrịta ọha na eze dị mkpa, a na-emebe mpaghara ndị ahụ iji mepụta ebe ndị ọrụ ugbo na-ejikọta ndị ọrụ ugbo na ndị na-emepụta ihe, na-ebelata mfu mgbe owuwe ihe ubi, ma gbasaa ohere akụ na ụba ime obodo.
Mgbe ọ na-agwa ndị ukwu na ndị ọkammụta okwu na nnukwu mbara ala ahọpụtara maka ihe owuwu ahụ dị na Daki-Takwas, n’akụkụ Kaduna-Abuja, Expressway, Chikun Local Government Area nke Kaduna State, VP Shettima kọwara SAPZ dị ka “ọrụ kacha mkpa onye isi ala” na nzaghachi ozugbo maka ihe ịma aka ogologo oge chere Naijiria ihu ọrụ ugbo nke Nigeria, gụnyere obere uru uru ahịa, gụnyere akụrụngwa bara uru na obere uru ahịa.
O gosipụtara obi ike na atụmatụ a ga-eme ka ọganihu akụ na ụba pụta site n’ịmepụta puku kwuru puku ọrụ na inye ndị ntorobịa Naijiria ike.
“Anyị abụghị naanị ịkụda ala, anyị na-ewu akụrụngwa iji zụọ ndị obodo anyị, nye ndị ntorobịa anyị ike, na imezu nkwa akụ na ụba nke obodo anyị.
“Nke a abụghị naanị brik na ngwa agha, ọ bụ maka ndị mmadụ. t bụ maka nkwụsi ike nke ndị ọrụ ugbo anyị, nkà nke ndị ọchụnta ego anyị, na ntinye aka nke gọọmentị anyị iji wuo ọdịnihu nke na-arụ ọrụ maka onye ọ bụla, “Onye isi oche kwuru.
Nabata Innovation
VP Shettima kwuru na ọ bụ ezie na mba ahụ enweghị ike ịkenye ụdọ na usoro ihe mgbe ochie ebe ụwa na-eji ngwa ngwa na-aga n’ihu maka ihe ọhụrụ, atụmatụ SAPZ bụ atụmatụ nke “na-atọ ntọala maka ezigbo mgbanwe akụ na ụba.”
O toro gọọmentị Kaduna steeti maka iduzi ya n’ọrụ ugbo, na-akọwa steeti ahụ dị ka isi ihe na-ebute ọdịnihu ọrụ ugbo nke Naijiria n’ihi oke ala ubi ya na ọrụ akụkọ ihe mere eme na-arụ ọrụ ugbo.
“Kaduna abụghị onye ọhụrụ n’ọchịchị ọrụ ugbo, ihe anyị na-amalite ebe a taa ga-abụ ihe nlereanya nke steeti ndị ọzọ ga-agbaso.”
Osote onye isi ala kwusiri ike na ọ dị mkpa itinye ndị na-eto eto Naijiria na mgbanwe ọrụ ugbo, na-ekwupụta na SAPZ ga-emepụta ọtụtụ puku ọrụ ma kwado ndị ntorobịa na nkà iji ghọọ ndị na-arụsi ọrụ ike na akụ na ụba.
“Ndị ntorobịa Naijiria agaghị abụ ndị na-ekiri ihe nkiri, ha ga-abụrịrị ndị na-akpakọrịta na ndị na-emepụta ọdịnihu ha.”
Mmekọrịta
A na-eme mmemme SAPZ site na nkwado sitere n’aka ndị mmekọ mmepe mba ụwa, gụnyere African Development Bank (AfDB), Islamic Development Bank (IsDB), na International Fund for Agricultural Development (IFAD).
Atụmatụ itinye ego
N’ikwu okwu na mmemme ahụ, Gọvanọ Kaduna State, Uba Sani, kọwara SAPZ dị ka atụmatụ ntinye ego nke e mere iji mee ka mmepe ụlọ ọrụ dị elu na Nigeria.
“SAPZ bụ nnukwu ego e mere iji tinye steeti Kaduna dị ka isi ihe na-emepe emepe ụlọ ọrụ Nigeria. Ọchịchị nke President Bola Ahmed Tinubu egosila nkwa na-enweghị atụ maka mmepe akụ na ụba Nigeria.”
Gọvanọ Sani kwusiri ike na ọrụ etiti ọrụ ugbo na akụ na ụba Kaduna, na-ekwu na ọ na-enye 42% na GDP steeti ma na-arụ ọrụ 60% nke ndị ọrụ steeti.
O kwuru, sị: “Na bọjetị 2023 anyị ketara, ọrụ ugbo nwetara naanị ijeri ₦1.4. Otú ọ dị, n’afọ 2024, anyị mụbara ya ruo ijeri ₦23.4, na 2025, anyị akwadola ijeri ₦74.2.”
Nkwenye
Ọzọkwa, Onye isi oche nke AfDB, Dr. Akinwumi Adesina, toro nkwado Kaduna maka mmezu nke SAPZ, na-akọwapụta ihe dị mkpa nke mmepụta ihe ọkụkụ na-eto eto na akụ na ụba steeti.
“Mmasị gị maka ọrụ ugbo na-adọrọ mmasị, na mmepụta ọrụ ugbo ka bụ ụzọ kachasị ngwa ngwa iji zụlite nnukwu mpaghara Kaduna State. O were anyị afọ iri na otu iji rute ebe a, enwere m obi ụtọ na anyị bịarutere ebe a.”
Dr. Adesina kpughere na AfDB etinyela ihe karịrị nde $934 maka mmemme SAPZ n’ofe Afrịka, yana nde $938 ọzọ chịkọtara site n’aka ndị mmekọ.
O kwuru na a na-eme atụmatụ ugbu a na saịtị 27 gafee mba iri na otu, gụnyere Côte d’Ivoire, Etiopia, Senegal, na Madagascar.
Ọzọkwa, Mịnịsta na-ahụ maka ọrụ ugbo na nchekwa nri, Abubakar Kyari, kọwara atụmatụ a dịka mgbanwe n’akụkọ ihe mere eme nke ugbo ala Naijiria.
“Ihe mmemme a ga-abụ mgbanwe egwuregwu. Ezubere ya iji dọta ego nke ụlọ ọrụ nkeonwe na nhazi agro-industrial, kwalite uru bara uru, ma kwalite mmepe ime obodo. Ọ ga-eme ka usoro ihe ọkụkụ na-arụ ọrụ ugbo nke Nigeria sikwuo ike iji meghachi omume na nsogbu nke oge anyị,” ka Minista kwuru.
Emir nke Zazzau, Ahmed Nuhu Bamalli, gosipụtara ekele miri emi maka ọrụ a n’aha ndị Kaduna State.
“Anyị nwere ekele dị ukwuu maka ọrụ a. N’aha ndị mmadụ na gọọmentị Kaduna State, anyị na-egosipụta ekele dị ukwuu anyị,” nna eze ahụ kwuru.
Leave a Reply