Gọọmenti Naijiria na-ekwu na ndị ọrụ nchekwa data Naijiria (NDPC) na-enyocha ikpe iri na asaa bụ isi gbasara mmebi data na mmebi iwu ugbu a.
Kọmishọna mba ahụ, NDPC, Dr. Vincent Olatunji, kwupụtara nke a na ụbọchị nzuzo data zuru ụwa ọnụ nke National Data Protection Commission (NDPC) haziri na Abuja, Nigeria iji malite izu nzuzo nke atọ nke mba nke isiokwu ya bụ: “Were njikwa data gị.
Ọ kpughekwara na nyocha ahụ gụnyere ụlọ ọrụ ego (ụlọ akụ), teknụzụ, agụmakwụkwọ, ndụmọdụ, ọrụ lọtrị na egwuregwu, yana ọrụ ngwa agha.
“N’ihe gbasara mkpesa na nyocha, anyị natara ihe karịrị otu puku mkpesa na mgbe nyochachara nke ọma, 50 kwadoro na nyocha na-aga n’ihu ugbu a na iri na asaa isi okwu na-ekpuchi ọtụtụ ngalaba dịka ego, Technology, Education, Consulting, Government, Logistics na
Gaming Lottery n’etiti ndị ọzọ, “o kwuru.
Olatunji sitekwa n’omume mmezi maka ikpe emechara, NDPC ewepụtala ego karịrị nde naira 400 maka gọọmentị. Iji kwalite nnabata, O kwuru na “Anyị amụbaala ọnụ ọgụgụ nke Data Protection Compliance Organisation site na 103 ruo 163.
N’ihi nke a, ntinye akwụkwọ nyocha kwa afọ abawanyela ihe karịrị 2000 kwa afọ ebe mkpokọta ego na mpaghara ahụ bụ ijeri 6.2.
na ihe dị ka ọrụ 10,100 ka emeberela,” ka o kwuru.
Kọmishọna mba ahụ kwuru na gọọmentị agaghị ahapụ ikpe ọ bụla nke mmejọ a na-eme ndị mmadụ na ụlọ ọrụ iji hụ na iguzosi ike n’ezi ihe nke ụlọ ọrụ data na Naijiria na maka irube isi n’iwu na mpaghara ahụ.
Iji mezuo nke a, ọ dọrọ aka ná ntị na n’ọdịnihu;
“Ọ dịghị òtù ọhaneze na ụlọ ọrụ nkeonwe ga-ahapụ ka ọ na-emeso ndị Naijiria dị ka ụmụ amaala nke abụọ ma a bịa n’ịkwanyere nzuzo data nke ụmụ amaala.
“Ndị na-ahọrọ mpụ ga-emerịrị oge ahụ.”
Dị ka ndị òtù nke 4th Estate nke alaeze, ndị ama ama nke ọrụ gị dabere na gburugburu ebe obibi na-asọpụrụ ikike ụmụ amaala.
“Ya mere, ọ bụ na mmasị anyị na-arụkọ ọrụ ọnụ iji chebe Nigeria ugbu a na ọdịnihu na njedebe nke 4th Industrial Revolution.”
Ọ dụrụ ọdụ.
Onye isi ndị NDPC kwupụtara na e nwere ihe karịrị nde 220 data na Naijiria, na obodo enweghị ike itinye ha n’ihe ize ndụ n’ihi oke ọrụ na mpaghara ahụ.
“N’ihe karịrị nde 220 data, Nigeria enweela ọganihu dị ukwuu na nyocha data.
Agbanyeghị, n’adịghị ka mmanụ a na-egwupụta n’ikpere mmiri na nke dị n’ikpere mmiri, data, oke ya, uru ya, eziokwu, ngwa ngwa, na ụdị dị iche iche na-enweta site na mmemme anyị yana anaghị arụ ọrụ.
“O doro anya na nke a na-etinye nnukwu ihe ize ndụ nke mmegbu, ịwakpo nzuzo na ùgwù mmadụ na, n’ikpeazụ, ọ nwere ike itinye mba ahụ dum n’ihe ize ndụ ma ọ bụrụ na anyị emeghị ka usoro a dị irè.
Olatunji kwuru, “N’ịtụle mmetụta na ihe karịrị ijeri mmadụ asato n’ofe ụwa na akụ na ụba dijitalụ nke a na-eme atụmatụ na ihe dị ka 15% nke GDP zuru ụwa ọnụ, ụwa enweghị ike ikwe ka ọnụ ahịa data ahụ gbadaa n’ọdachi a na-ezere.”
O kwuru na ọ bụ ihe kacha mkpa gọọmentị iji hụ na data ụmụ amaala na ndị bi na-echekwa ma chekwaa maka iguzosi ike n’ezi ihe na nghọta.
“Anyị na-achọkwa ụzọ iji hụ na anyị nwere ike inye ndị mmadụ ike site na ịgụ akwụkwọ dijitalụ.
Ya mere ị nwere ike ịghọta na ị nwere ọrụ ịhụ na ị na-echekwa data gị.
“Ka anyị na-ewu ngwaahịa dijitalụ ọhụrụ, ọ dị mkpa ka anyị hụ na ngwaahịa ndị ahụ anaghị anakọta data ma hazie data ahụ n’ụzọ na-adịghị emebi nzuzo ndị mmadụ n’ihi na ọ dị oke mkpa.
“Ọ dị mkpa ka a tụlee mgbanwe omume na ihe ọ pụtara bụ na ma gọọmenti na òtù ọha mmadụ, ndị mgbasa ozi ga-esonye na usoro nke ime ka ụmụ amaala mara na nzuzo data.”
O kwuru Ọ jara NDPC mma maka ihe ịga nke ọma enwetara ugbu a na ngalaba ahụ na-ekwu na “Commission na-eme nke ọma na a ga-amata ha n’ụwa niile maka ọrụ ha”.
Onye isi oche kọmitii ụlọ na teknụzụ nkwukọrịta ozi (ICT), yana nchekwa Cyber, Hon.
Stanley Olajide kwuputara na Onye isi ala Bola Tinubu enyela ọgbakọ omebe iwu iwu ka ha na-arụ ọrụ ọha na eze na-arụ ọrụ na mba ahụ na ọrụ na ọgbakọ mba ahụ ga-agụnyekwa.
“Anyị na-arụ ọrụ iji hụ na usoro niile a na-eme na nzuko mba na ntinye aka na MDA
Leave a Reply